سرخارگل (اکیناسه) گیاهی است که بومی مناطق شرقی کوههای راکی در ایالات متحده می باشد. همچنین در کشورهای غربی، کانادا و اروپا رشد کرده است. از برگ، گل و ریشه چندین گونه از این گیاه برای تولید دارو استفاده می شود. اکیناسه در درمان های گیاهی سنتی توسط قبیله های بزرگ هند استفاده می شده است. بعدها، مهاجران سرمشق های هندی ها را دنبال کرده و شروع به استفاده از آن برای اهداف دارویی کردند. برای یک دوره، این گیاه در سال های ۱۹۵۰-۱۹۱۶ از وضیت رسمی به دلیل ذکر شدن در فرمولاسیون ملی ایالات متحده آمریکا، برخوردار شد. با این حال، مصرف آن در ایالات متحده با کشف آنتی بیوتیک ها از توجه ها خارج شد. اما اکنون مردم دوباره به این گیاه علاقمند شدند، زیرا بعضی از آنتی بیوتیک ها به خوبی  گذشته در برابر باکتری های خاص اثر بخشی ندارند.

اکیناسه به طور گسترده برای مبارزه با عفونت ها، به ویژه سرماخوردگی، آنفلوآنزا و سایر عفونت های تنفسی فوقانی مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از مردم با دیدن اولین نشانه ی سرماخوردگی از این گیاه استفاده می کنند، به امید اینکه از پیشرفت سرماخوردگی جلوگیری شود. برخی دیگر پس از شروع علائم سرماخوردگی به امید اینکه علائم بدتر نشود از آن استفاده می کنند.

همچنین این گیاه در برابر بسیاری از عفونت های دیگر مانند عفونت های دستگاه ادراری، عفونت های قارچی واژن، تبخال، اچ آی وی / ایدز، ویروس پاپیلوما انسانی (HPV)، عفونت های خونی (سپتیسمی)، عفونت لوزه، عفونت استرپتوکوکی، سفلیس، تیفوئید، مالاریا، عفونت گوش، آنفولانزای خوکی، زگیل و عفونت بینی و گلو به نام دیفتری استفاده می شود.

سایر موارد استفاده شامل اضطراب، کمبود تعداد گلبولهای سفید خون، سندرم خستگی مزمن(CFS)، آرتریت روماتوئید، میگرن، سوء هاضمه اسید، درد، سرگیجه، گزیدگی مار، اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) و بهبود عملکرد ورزش می باشد.

گاهی اوقات افراد این گیاه را بر روی پوست برای درمان جوش، بیماری لثه، آبسه، زخم های پوستی، زخم، سوختگی، اگزما، پسوریازیس، آسیب های پوستی مربوط به آفتاب، تبخال، عفونت قارچی، نیش زنبور، گزش مار و پشه و هموروئید استفاده می کنند.

همچنین به صورت تزریقی برای درمان عفونت های قارچی واژن و عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) استفاده می شود.

محصولات سرخارگل در انواع مختلف از جمله قرص، آب میوه، و چای  قابل دسترسی می باشند.

نگرانی هایی مربوط به کیفیت برخی از این محصولات در بازار وجود دارد. غالبا بدون برچسب هستند و برخی از آنها حتی ممکن است علی رغم ادعاهای روی برچسب، حاوی سرخارگل نباشند. با اصطلاح "استاندارد" فریب نخورید. لزوما برچسب واقعیت را نشان نمی دهد. همچنین برخی از این محصولات با سلنیوم، آرسنیک و سرب آلوده شده اند.

چگونه کار می کند؟

به نظر می رسد سرخارگل مواد شیمیایی موجود در بدن که باعث کاهش التهاب می شوند را فعال میکند، که ممکن است باعث کاهش علائم سرماخوردگی و آنفولانزا شود.

تحقیقات آزمایشگاهی نشان می دهد که این گیاه می تواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند، اما شواهدی وجود ندارد که این در افراد رخ دهد.

به نظر می رسد این گیاه حاوی برخی از مواد شیمیایی است که می تواند به طور مستقیم به مخمر و سایر قارچ ها حمله کند.

موارد استفاده سرخارگل (اکیناسه)

امکان دارد موثر باشد برای: 

  • سرماخوردگی. بسیاری از مطالعات علمی نشان می دهد که مصرف برخی محصولات سرخارگل زمانی که علایم سرماخوردگی ابتدا ظاهر می شوند، می توانند نشانه های سرماخوردگی معمولی در بزرگسالان را کاهش دهند. اما سایر مطالعات علمی هیچ مزیتی نشان نمی دهد. مشکل این است که مطالعات علمی از انواع مختلف گیاه سرخارگل و روش های مختلف آماده سازی استفاده کرده اند. از آنجا که مطالعات یک دست نیستند، تعجب آور نیست که مطالعات مختلف نتایج مختلفی را نشان دهد. اگر برای درمان سرماخوردگی کمک کند، احتمالا در بهترین حالت، منافع آن کم است. تحقیقات در مورد اثرات این گیاه برای جلوگیری از سرماخوردگی نیز درهم آمیخته شده است. برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف آن می تواند ریسک ابتلا به سرماخوردگی را ۴۵ تا ۵۸ درصد کاهش دهد. اما تحقیقات دیگر نشان می دهد از سرماخوردگی های معمولی هنگامی که  در معرض ویروس های سرماخوردگی باشید جلوگیری نمیکند.

اطلاعات ناکافی برای:

  • اضطراب. تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ۴۰ میلی گرم عصاره سرخارگل خاص (ExtractumPharma ZRT, Budapest, Hungary) در روز به مدت ۷ روز، اضطراب را کاهش می دهد. اما مصرف کمتر از ۴۰ میلی گرم در روز به نظر نمی رسد مؤثر باشد.
  • عملکرد ورزشی. تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف اکیناسه (Puridean's Pride، Oakdale، NY) چهار بار در روز به مدت ۲۸ روز باعث افزایش مصرف اکسیژن در هنگام  ورزش در مردان سالم می شود.
  • التهاب لثه. تحقیقات اولیه نشان می دهد که استفاده از دهانشویه حاوی سرخارگل، گوتو کولا و میوه اقطی (HM-302، Izum Pharmaceuticals، New Yok، NY) سه بار در روز به مدت ۱۴ روز ممکن است از بدتر شدن بیماری لثه جلوگیری کند. به نظر می رسد استفاده از یک پچ مخصوص دهان حاوی مواد مشابه (PerioPatch, Izun Pharmaceuticals, New York, NY) برخی از علائم بیماری لثه را کاهش می دهد اما همیشه موثر نیست.
  • ویروس هرپس سیمپلکس (HSV). شواهد مربوط به اثرات این گیاه برای درمانHSV نامشخص است. برخی از تحقیقات نشان می دهد که استفاده از عصاره اکیناسه خاصEchinaforce, A Vogel Bioforce AG)   ۸۰۰) میلی گرم دو بار در روز برای ۶ماه به نظر نمی رسد که فرکانس یا مدت زمان ابتلا به تبخال تناسلی راجعه را کاهش دهد و از آن جلوگیری کند. با این حال، تحقیقات دیگر نشان می دهد که مصرف دارو ترکیبی شامل اکیناسه (Esberitox, Schaper & Brummer, Salzgitter-Ringelheim, Germany) روزانه ۵-۳ بار، خارش، تنش و درد را  در اکثر افراد مبتلا به زخم های سرد (هرپس لابیالیس) کاهش می دهد.
  • ویروس پاپیلومای انسانی (HPV). تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف یک محصول ترکیبی شامل اکیناسه، اندروگرافیس، گریپ فروت، پاپایا، pau d'arco و پنجه گربه (Immune Act، Erba Vita SpA، Reppublica San Marino, Italy) روزانه به مدت یک ماه زگیل های مقعدی راجعه را در افرادی که قبلا جراحی برداشتن زگیل های مقعدی انجام داده بودند را کاهش می دهد. اما این مطالعه با کیفیت بالا نبود، بنابراین نتایج قابل بحث می باشد.
  • آنفلوآنزا. تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف یک محصول خاص اکیناسه (Monoselect Echinacea، PharmExtracta، Pontenure، Italy) روزانه به مدت ۱۵ روز ممکن است پاسخ به واکسن آنفلوانزا در افراد مبتلا به مشکلات تنفسی مانند برونشیت یا آسم را بهبود بخشد.
  • کمبود تعداد گلبولهای سفید خون (لوسمی). تحقیقات اولیه نشان می دهد که استفاده از ۵۰ قطره یک محصول ترکیبی حاوی عصاره های ریشه اکیناسه، عصاره برگ تویاها و گیاه نیل وحشی (Esberitox N, Schaper & Brummer, Salzgitter-Ringelheim, Germany) بین شیمی درمانی می تواند تعداد گلبولهای قرمز و سفید را در برخی از زنان مبتلا به سرطان پیشرفته پستان بهبود بخشد. اما این اثر در تمام بیماران دیده نمی شود، و دوز کمتر از ۵۰ قطره به نظر نمی رسد که موثر باشد. همچنین این محصول به نظر نمی رسد خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهد.
  • عفونت گوش میانی. تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف عصاره مایع اکیناسه سه بار در روز به مدت ۳ روز در اولین نشانه ی سرماخوردگی، از عفونت گوش در کودکان ۱ تا ۵ ساله ای که سابقه عفونت گوش دارند، جلوگیری نمی کند. در واقع به نظر می رسد عفونت های گوش افزایش می یابد.
  • عفونت لوزه. تحقیقات اولیه نشان می دهد که اسپری کردن یک محصول خاص شامل مریم گلی و اکیناسه در دهان هر دو ساعت بیش از ۱۰ بار در روز تا ۵ روز، علائم درد گلو را مشابه با اسپری های دارویی که به طور معمول برای عفونت های لوزه استفاده میشود، بهبود می بخشد. دیگر تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ۵۰ قطره از محصول حاوی اکیناسه (Esberitox، Schaper & Brummer، Salzgitter-Ringelheim, German) سه بار در روز به مدت ۲ هفته همراه با یک آنتی بیوتیک، گلو درد را کاهش می دهد و باعث افزایش سلامتی عمومی در افراد مبتلا به عفونت لوزه میشود.
  • التهاب چشم. تحقیقات اولیه نشان می دهد که مصرف ۱۵۰ میلی گرم از محصول اكیناسه (Iridium، SOOFT Italia SpA) دو بار در روز به همراه قطره های چشم و استروئید كه برای درمان التهاب به مدت ۴ هفته استفاده می شود، باعث بهبود بینایی نسبت به وقتی که  قطره های چشم و استروئید به تنهایی در افراد مبتلا به التهاب چشم استفاده میشود، نمیشود.
  • زگیل. تحقیقات اولیه نشان می دهد که استفاده از این گیاه به صورت خوراکی روزانه تا ۳ ماه زگیل های پوستی را از بین نمیبرد. اما مصرف مکمل حاوی اکیناسه، متیونین، روی، پروبیوتیک ها، آنتی اکسیدان ها و مواد تشکیل دهنده ای که سیستم ایمنی را تحریک می کند، به مدت ۶ ماه علاوه بر استفاده از روش های معمول، به نظر میرسد اثر بهتری نسبت به درمان های معمولی به تنهایی دارد.

مدارک بیشتری نیاز است تا بتوان این گیاه را برای موارد استفاده‌ی زیر موثر شمرد:

  • عفونت های دستگاه ادراری (UTIs)
  • عفونت مخمر 
  • اچ آی وی / ایدز
  • عفونت های خونی
  • عفونت استرپتوکوکی 
  • سیفلیس 
  • تیفوئید 
  • مالاریا 
  • دیفتری 
  • سردرد میگرنی
  • سندرم خستگی مزمن (CFS)
  • اگزما 
  • تب یونجه یا سایر آلرژیها
  • نیش زنبورعسل 
  • اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD)
  • آنفولانزای خوکی 
  • آرتریت روماتوئید RA
  • سوء هاضمه 
  • درد 
  • گیجی 
  • نیش مار 
  • سایر مشکلات 

عوارض جانبی سرخارگل (اکیناسه)

سرخارگل برای بسیاری از افراد زمانی که بصورت خوراکی و کوتاه مدت مصرف شود، احتمالا بی خطر است. انواع مختلف مایع و جامد این گیاه که به مدت بیش از ۱۰ روز استفاده شده اند، بی خطر است. همچنین برخی از محصولات مانند (A. Vogel Bioforce AG, Switzerland) وجود دارند که تا بیش از ۶ ماه بدون خطر استفاده شده اند. اطلاعات کافی برای دانستن اینکه آیا اکیناسه بصورت تزریقی بی خطر است، وجود ندارد. برخی از عوارض جانبی مانند تب، تهوع، استفراغ، طعم ناخوشایند، درد معده، اسهال، گلودرد، خشکی دهان، سردرد، بی حسی زبان، سرگیجه، بی خوابی، سردرگمی، و درد های مفصلی و عضلانی گزارش شده است.

استعمال این گیاه به پوست می تواند باعث قرمزی، خارش یا بثورات شود.

به احتمال زیاد باعث واکنش های آلرژیک در کودکان و بزرگسالانی می شود که نسبت به نوعی ابروسیا، گل داودی، گل همیشه بهار، یا گل مینا حساسیت دارند. اگر آلرژی دارید، قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.

توصیه های خاص و هشدارهای مصرف:

  • کودکان: سرخارگل زمانی که بصورت خوراکی و کوتاه مدت استفاده شود امکان دارد بی خطرباشد. به نظر می رسد در اکثر کودکان ۲ تا ۱۱ ساله بی خطر باشد. با این حال، حدود ۷٪ از این کودکان ممکن است بثورات ناشی از واکنش آلرژیک را تجربه کنند. برخی از نگرانی ها وجود دارد که واکنش های آلرژیک این گیاه در بعضی از کودکان ممکن است شدیدتر باشد. به همین دلیل، برخی از سازمان های نظارتی توصیه هایی در برابر مصرف این گیاه به کودکان زیر ۱۲ سال دارند.
  • بارداری: این گیاه زمانی که بصورت خوراکی و مدت زمان کوتاه مصرف شود، امکان دارد بی خطر باشد. برخی شواهد وجود دارد که ممکن است در طول سه ماهه اول بارداری بدون آسیب رساندن به جنین بی خطر باشد. اما تا زمانی که توسط تحقیقات اضافی تایید نشود، بهتر است برای بی خطر ماندن از مصرف آن خودداری کنید.
  • دوران شیر دهی: اطالعات کافی در مورد بی خطر بودن مصرف این گیاه در دوران شیردهی وجود ندارد. برای بی خطر بودن از مصرف آن اجتناب کنید.
  • گرایش ارثی نسبت به آلرژی (اتوپی): افراد مبتلا به این بیماری احتمال بیشتری به سرخارگل واکنش آلرژیک نشان می دهند. اگر این شرایط را دارید بهتر است در معرض این گیاه قرار گرفتن جلوگیری کنید.
  • اختلالات سیستم ایمنی بدن مانند مالتیپل اسکلروز (ام اس)، لوپوس (لوپوس اريتماتوز سیستمیک، SLE)، آرتریت روماتوئید (RA)، اختلال پوستی به نام پمفیگوس ولگاریس یا سایر موارد: سرخارگل ممکن است بر روی سیستم ایمنی بدن اثر بگذارد که می تواند این شرایط را بدتر کند. اگر مبتلا به اختلال خود ایمنی هستید، این گیاه را مصرف نکنید.

تداخلات سرخارگل (اکیناسه)

تداخلات حد متوسط، در صورت مصرف همزمان هوشیار باشید:

  • کافئین: 

بدن برای از بین بردن و دفع کافئین، آن را تجزیه می کند. سرخارگل ممکن است باعث کاهش سرعت تجزیه کافئین شود. مصرف همزمان آن با کافئین ممکن است میزان کافئین را در جریان خون بالا برده و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. عوارض جانبی رایج شامل عصبانیت، سردرد و بالا رفتن ضربان قلب می باشد.

  • داروهایی که توسط بدن تغییر می کنند ( (CYP3A4) سیتوکروم  P450 زیر واحد 3A4 ):

برخی از داروها در بدن تغییر کرده و تجزیه می شوند.

سرخارگل ممکن است چگونگی تجزیه برخی داروها در بدن را تغییر دهد. مصرف این گیاه همراه با بعضی از داروها ممکن است اثرات یا عوارض جانبی آنها را افزایش دهد. قبل از مصرف آن، اگر داروهایی را که توسط بدن تغییر می کنند مصرف میکنید، با پزشک خود مشورت کنید.

برخی داروها که توسط بدن تغییر می کنند شامل لواستاتین (مواکور)، کلاریترومایسین (بیاکسین)، سیکلوسپورین ( ساندیمون، نئورال)، دیلتایزم (کاردیزم)، استروژن، ایندیناویر (کریکسیوان)، تریازولام (هالسیون) و ... می باشند.

  • داروهایی که توسط کبد تغییر می کنند ( (CYP 1A2) سیتوکروم P450 زیر واحد 1A2):
    برخی از داروها توسط کبد تغییر و تجزیه می شوند.
    این گیاه ممکن است سرعت تجزیه برخی داروها توسط  کبد را کاهش دهد.
    مصرف آن همراه با بعضی از داروها ممکن است اثرات و عوارض جانبی داروها را افزایش دهد. قبل از مصرف اکیناسه، اگر داروهایی که توسط کبد تغییر میکنند را مصرف می کنید، با پزشک خود مشورت کنید.
    بعضی از داروهایی که توسط کبد تغییر می کنند شامل کلوزاپین (کلوزاریل)، سیکلوبنزاپرین (فلکسریل)، فلووکسامین (لووکس)، هالوپریدول (هالدول)، ایمی پرامین (تفرانیل)، مگزیلتین (مگزیتیل)، الانزاپین (زیپرکسا)، پنتازوسین (تالوین) ، پروپرانولول (ایندرال)، تاکرین (کوگنکس)، تئوفیلین، زیلوتون (Zyflo)، زولمیتریپتان (زولمیگ) و غیره.
  • داروهایی که سیستم ایمنی بدن را کاهش می دهند:

اکیناسه می تواند سیستم ایمنی بدن را افزایش دهد. مصرف همزمان این گیاه با بعضی از داروهایی که سیستم ایمنی بدن را کاهش می دهند، ممکن است اثربخشی داروها کاهش یابد.

تداخلات جزیی، در صورت مصرف همزمان مراقب باشید:

  • میدازولام:

مصرف میدزولام با اکیناسه باعث افزایش مقدار میدازولام جذب شده توسط بدن می شود. این ممکن است اثرات و عوارض جانبی میدازولام را افزایش دهد، اما اطلاعات بیشتری لازم است.