بارهنگ یا بارتنگ که در کتابهای طب سنتی قدیم از آن به نام لسانالحمل (زبان گوسفند) یاد شده است، گیاهی است علفی، چندساله، بدون ساقه، به ارتفاع ۱۰ تا ۷۰ سانتیمتر با برگهای پهن و گسترده و دمبرگهای بلند که دارای خواص چشمگیری است.
پهنک برگ گیاه بارهنگ شبیه زبان گوسفند است، 3 تا 7 رگبرگ طولی مشخص دارد و گلآذین آن به صورت خوشهی باریک و کشیدهای است که در انتهای پایک بلند و بدون انشعاب خود قرار دارد.
این گلآذین در هنگام رسیدن، دارای بذرهای فراوان و انبوهی است، تخم بارهنگ عبارت از دانههای ریز قهوهای تیره متمایل به سیاه است و چنانچه در آب قرار گیرد، لایهی رویی آن با ایجاد لعاب، تورم آن را سبب میشود.
بارهنگی که در طب سنتی بیشتر از آن استفاده میکنند، گیاه Plantago major یا لسانالحمل کبیر است، گیاه Plantago lanceolata نیز که آن را به اسامی بارهنگ سرنیزهای (بارهنگ کاردی) یا لسانالحمل صغیر مینامند، خواص مشابهی دارد و آن را نیز مورد استفاده قرار میدهند.
گیاه بارهنگ معمولاً به صورت علف هرز در مکانهای مرطوب مانند حاشیهی جویهای آب، مزارع، باغها، باغچهها و فضاهای سبز شهری و خانگی میروید و به راحتی در دسترس انسان قرار دارد.
در ترکیبات شیمیایی گیاه بارهنگ، گلیکوزیدی به نام اوکوبین و موادی همچون پلانتاژین و ساپونین وجود دارد همچنین در تخم بارهنگ، مقدار زیادی مواد گلوتینی، اسید پلانتئونولیک، اسید سوکسینیک، آدنین، کولین، اکوبین و هولوزید پلانتئوز وجود دارد و نیز تخم بارهنگ حدود 10 درصد مواد روغنی دارد، روغن بارهنگ زردرنگ است و بویی مطبوع و طعمی شبیه روغن گردو دارد.
طبق آنچه در منابع مختلف ازجمله ذخیرهی خوارزمشاهی، صیدنه ابوریحان بیرونی، قانون ابوعلی سینا، الابینه عن حقایقالادویه ابومنصور هروی و تحفه حکیم مۆمن در خصوص خواص و کاربردهای این گیاه آمده است، باید گفت طبع بارهنگ، سرد و خشک در درجهی دوم است همهی بخشهای گیاه بارهنگ شامل برگ و ریشه و دانهی آن، مصارف دارویی دارد؛ اما، برگ و ریشه آن را بیشتر به صورت استعمال خارجی و تخم بارهنگ را بیشتر به صورت مصارف داخلی استفاده میکنند.
بارهنگ، اثر قابض و نرم کنندگی دارد و به عنوان تببر، تصفیه کنندهی خون، آرامکننده و رافع تحریکات مجاری تنفسی و ادراری مطرح است همچنین بارهنگ در رفع ناراحتیهای آسم آمفیزم، اسهالهای
دیدگاه خود را بنویسید