اکلیل الملک ،ناخنک

توضیحات

اکلیل الملک‏ ، ناخنک

به فارسى و در کتب طب سنتى «ناخنک» و «اکلیل الملک» نام برده مى‏ شود، گیاهى است از خانواده‏Leguminosae نام علمى آن‏Trigonella grandiflora Boiss. مى‏ باشد و معمولا میوه آن را که مورد مصرف پزشکى است، اکلیل الملک گویند.

مشخصات‏

گیاهى است با اختلافات جزئى شبیه شنبلیله ولى برگها و گلهاى آن کمى درشت و میوه آن هلالى برنگ نخودى روشن است که در داخل آن دانه‏هاى زردرنگ و معطر قرار دارد. این دارو در بازار ایران با نام ناخنک عرضه مى‏ شود.

خواص- کاربرد

ناخنک از نظر طبیعت نظر شیخ الرئیس ابو على سینا گرم و خشک در مرتبه اول است، ولى‏Dioscorides آن را معتدل در حرارت و برودت مى ‏داند. از نظر خواص اعتدال‏ دهنده اخلاط و مقوى بدن است و ورمهاى سفت را نرم مى‏ کند. ضماد تخم آن با سرکه و روغن گل‏سرخ اگر بر سر گذارده شود و یا ریختن آب دم‏ کرده آن بر سر براى رفع سردرد، سرگیجه، سکته مغزى، لقوه، فراموشى و مالیخولیاى سبک مفید است.

اگر ۸ گرم آن با ۲۰ گرم عسل خورده شود براى فلج و سستى اعضاى بدن نافع است و گرفتن بخار آن در حمام در هر روز و شب و مالیدن روغن آن به بدن نیز براى فلج و سستى اعضا مفید است. خوردن آب دم‏ کرده آن به تنهایى و یا با ادویه مناسب مانند بابونه و صعتر و شبت نیز براى امراض فوق مفید است.

خوردن آب دم‏کرده آن براى رفع درد معده و کبد و طحال و رحم مفید است.

اگر آب دم ‏کرده آن با انجیر و عسل خورده شود براى ازدیاد ترشح شیر و اسپرم نافع و مدر است و قاعده ‏آور. خوردن ۱۲ گرم عصاره گیاه و تخم گیاه با دوشاب براى ورم آلات داخل شکم و بدون تخم آن براى رفع درد و اگر با زعفران مخلوط شود براى‏ تسکین ضربان همه اعضا مفید است.

خوردن دم‏ کرده شاخه و برگ آن مدر است و قاعده‏ آور و براى اخراج جنین کمک مى‏ کند. مضر بیضه‏ ها مى باشد از این نظر باید با عسل و انجیر و مویز خورده شود. مقدار خوراک آن، از تخم آن تا ۱۰ گرم و از عصاره گیاه تا ۸۰ گرم است. جانشین آن از نظر خواص بابونه و فراسیون است.

توضیح: در بعضى از مدارک فنى نام اکلیل الملک را براى (نفله) یاmelilot آورده‏ اند کما اینکه این نام را براى چند گیاه دیگر نظیرAstragalus hamo’sus و یاFritillaria imperialis نیز گفته‏ اند که قطعا در این موارد نام اکلیل الملک یک توصیفى از شکل گیاه است که مانند تاج مى ‏باشد ولى اکلیل الملک که در بازار با نام ناخنک عرضه مى‏ شود و میوه آن به شکل هلال است همین‏T. grandiflora مى‏ باشد. (از یادداشتهاى محقق دانشمند دکترDr. Haussknecht که در فرهنگ شلیمر آورده شده است.)