توضیحات
ترمس باقالای مصری در کتب طب سنتی گیاه و دانه آن با نامهای «باقلای مصری»، «ترمس» و «ترمس» نامبرده شده است. به فرانسوی nipuL و انواع آن را cnalb nipuL و enuaj nipuL و uelb nipuL (که آن را efac nipuL یا etusrih nipuL نیز می‌گویند .
زیرا دانه‌های ترمس باقالای مصری می‌توان به جای دانه قهوه مصرف نمود) و به انگلیسی enipuL و انواع آن را نظیر فرانسوی‌ها بسته به رنگ گل‌ها به نامهای enipuL wolleY، enipuL etihW و enipuL eulB می‌خوانند.
گیاهی است از خانواده easonimugeL تیره فرعی eaecanoilipaP اسامی گونه‌های عمده آن عبارت است از: . L subla sunipuL (سفید)، و. L suetul sunipuL (زرد)، و. L suilofitsugna sunipuL (آبی). این گیاه را به هندی نیز ترمس نامند.
مشخصات گیاهی است یکساله، کوتاه به بلندی در حدود یک وجب. برگهای آن به شکل پنجه مرکب است و غالبا ۷ برگچه که همه از انتهای یک دمبرگ دراز خارج می‌شوند تشکیل شده است.
گل‌ها مانند گل سایر پروانه‌واران، کوچک و به رنگهای سفید، زرد یا آبی بسته به گونه‌های مختلف آن است.
ترمس باقالای مصری نیام، و دارای غلافی شبیه باقلا که در آن چند دانه قرار دارد. دانه آنکه مستعمل در طب سنتی است کمی کوچکتر از باقلا به رنگ سفید مایل به زرد، وسط آن کمی فرو رفته معارف گیاهی، ج۶، ص: ۶
و طعم آن کمی تلخ است.
دانه انواع مزروع و پرورشی آن کمی بزرگتر و دانه نوع وحشی آن کمی ریزتر و طعم آن تلختر و رنگ آن زردتر است. به عنوان دارو معمولا دانه‌های گیاه وحشی ترجیح داده می‌شود زیرا ماده فعّال شیمیایی آن بیشتر و مؤثرتر است.
این گیاه از گیاهان آهک‌گریز است و در اراضی آهکی خوب نمی‌شود و مانند سایر لگومینوزها ازت هوا را گرفته و در خاک تثبیت می‌کند و موجب تقویت خاک می‌شود. از جهت آهک گریز بودن ترمس سفید کمتر از ترمس زرد حساسیت دارد.
در زراعت به عنوان کود سبز کاربرد دارد. اراضی سیلیسی قابل نفوذ را دوست دارد و تکثیر آن از طریق کاشت تخم آن در بهار یا در پاییز صورت می‌گیرد (در مناطق معتدل در بهار و در نواحی گرمسیر در پاییز).
این گیاه بومی مناطق مدیترانه‌ای است و در نواحی مشرق زمین عموما می‌روید.
در اروپا و مصر و هند و قفقاز کاشته می‌شود. معمولا در مناطق مدیترانه‌ای به عنوان علوفه و کود سبز کاشته می‌شود و چون نوع زرد وحشی آن از نظر علوفه سمّی است، انواعی از آن را که شیرین و دارای سمیت خیلی کمی است برای کاشت و پرورش انتخاب می‌کنند.
ترکیبات شیمیایی
ترمس باقالای مصری از نظر ترکیبات شیمیایی در ترمس سفید آلکالوئیدهای لوپی‌نین «۱»، لوپینی‌دین «۲» و لوپامین «۳» وجود دارد. خوردن جوشانده دانه آن تحمل به قند را در بیماران دیابتیک بالا می‌برد و عصاره دانه آن فشار خون خرگوش را کاهش می‌دهد.
در دانه آن آلکالوئید لوپانین یافت می‌شود . در گزارش دیگری آمده است که نهالهای کوچک و جوانه‌های اولیه و شاخه و برگهای سبز ترمس سفید منبع غنی ماده آسپاراژین «۴» هستند. در گونه ترمس آبی در پروتئین دانه‌های آن گل ۲ گلوبولین «۱» به نامهای گلوبولین ۱ و گلوبولین ۲ و تعداد زیادی اسیدهای آمینه وجود دارد.
(۱). eninipuL
(۲). enidinipuL
(۳). enimapuL
(۴). enigarapsA
معارف گیاهی، ج۶، ص: ۷
ترمس زرد
با اینکه پروتئین دانه دارای متیونین «۲» نیست، درجه قابلیت هضم آن ۹۰ درصد و ارزش بیولوژی آن ۵۳ درصد است.
آلکالوئید عمده دانه‌ها دی- لوپی‌نین «۳» است. جوانه‌های دانه کشت شده دارای حدود ۱۶.۱۰ درصد آسپاراژین است. دانه ترمس زرد دارای حدود ۷۳.۰- ۴۳.۰ درصد لوپی‌نین وحدود ۳۷.۰- ۲۰.۰ درصد اسپارتئین «۱» است که سیانوژنتیک «۲» هستند .
(۱). ۲.۱ nilubolG
(۲). eninoihteM
(۳). eninipuL- d
معارف گیاهی، ج۶، ص: ۸
خواص- کاربرد
ترمس باقالای مصری در هند تخم ترمس سفید معمولا به عنوان ضد کرم شکم، مدّر، مقوی و دوای سینه کاربرد دارد و به علاوه معتقدند که بازکننده انسداد و گرفتگی‌های مجاری عروق است و اصلاح‌کننده و بادشکن است.
جوانه‌های تازه روئیده دانه یا به اصطلاح مالت باقلای مصری، منبع غنی از ماده آسپاراژین است که یکی از داروهای مدر است.
طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت ترمس باقالای مصری یا تخم ترمس کمی گرم و خشک است. این گیاه بازکننده انسداد مجاری طحال و کبد و مدّر و قاعده‌آور است.
خوردن دم‌کرده آن با آب عسل یا سرکه مخلوط با آب برای دفع کرم روده و کرم کدو و همچنین به عنوان مدّر و قاعده‌آور مفید است.
اگر با سداب و فلفل مخلوط و خورده شود برای باز کردن عادت ماهیانه و ازدیاد ترشح آن، تحلیل ورم طحال و باز کردن انسداد و گرفتگی‌های مجاری کبد بسیار نافع است.
ضماد آرد آن با آب عسل که زیر ناف انداخته شود، برای اخراج کرم روده و کرم کدو مفید است و ضمنا برای رفع ناراحتی‌های جلدی نظیر جرب، کچلی، اکزما و زخمهای بد پوست نافع است.
ضماد پخته آن با عسل و سرکه برای سیاتیک، دردهای سرین، رفع آثار ضربه و کوفتگی نافع است. جوشانده آن در سرکه بویژه اگر با آب دریا مخلوط شود برای ورمهای سرد و درد مفاصل سرد مفید است و اگر ضماد آرد آن را با آرد جو و آب بتنهایی بر سرین اندازند برای سیاتیک بسیار نافع است.
ضماد پخته ترمس باقالای مصری در مورد قانقرایا مفید است. پاشیدن آب جوشانده آن بر درب و دیوار خانه مانند سم‌پاشی برای کشتن حشرات و گریزاندن آن‌ها مؤثر است. شیاف آرد آنکه با عسل مخلوط شده باشد و مرّمکی به آن اضافه شده باشد، برای ازدیاد ترشح عادت ماهیانه و تسهیل اخراج جنین و تحلیل نفخ رحم مفید است.
در تمام موارد نوع تلخ تر آن از نوع غیر تلخ یا کم‌تلخ قوی‌تر است. نوع شیرین آنکه مانند بقولات خورده می‌شود از نظر مواد غذایی خوب است ولی خیلی دیرهضم است. مقدار خوراک آن مخلوط با دواهای دیگر ۱۱ و ۱۲ گرم و اگر بتنهایی خورده شود تا ۲۸ گرم است.
(۱). enietrapS
(۲). citenegonayC
معارف گیاهی، ج۶، ص: ۹
ترمس سفید
گل انواعی از آن سمّی است لذا باید با احتیاط و زیر نظر پزشک مصرف شود.
در صورتی که حیوان در خوردن آن اسراف کرده باشد مسمومیت حاصله را در دامپزشکی اصطلاحا لوپینوز «۱» نامند. این مسمومیت ممکن است در صورت اسراف در خوردن شاخه و برگ و یا دانه ترمس ایجاد شود.
این بیماری یا مسمومیت که زردی «۲» نیز گفته می‌شود، در اثر آلکالوئید لوپی‌نین است و بویژه در گوسفندان بیشتر دیده می‌شود زیرا گوسفند از تلخی این علوفه زیاد بدش نمی‌آید.
__________________________________________________
(۱). esonipuL
(۲). essinuaJ
ارسال رایگان بالا ٥٠٠ هزار تومان
اصالت و سلامت فیزیکی کالا
پشتیبانی همه روزه
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.