شقاقل

توضیحات

تقویت قوای جنسی با شقاقل

شقاقل گياهى است دو ساله، شكل ظاهرى آن شبيه گياه هويج، برگهاى آن داراى بريدگى و در عين حال دندانه‏دار، ساقه‏هاى آن گوشه‏دار است. ريشه آن كه براى تهيه مربا مصرف مى‏شود نسبتا ضخيم و ضخامت آن در حد يك انگشت پر گره و كمى شيرين است.

رواياتى كه در آن شقاقل هم ذكر شده است در موضوعهاى: سقمونيا، نارمشك، انيسون، فانيد، بلسان و آسارون نقل شده است. آن را اشقاقل، ششقاقل، شفيقل و شقيقل نيز گويند و به فارسى گزر دشتى و به هندى دود هالى يعنى شيردار و منى افزاينده است. منبت آن زير اشجار متراكم و جاهاى نمناك و مستعمل بيخ آن است قوت آن تا چهار سال باقى مى‏ماند. گرم و خشك در اول است و جالينوس گرم و تر گفته است.

آن مقوى اعضا و مسخن و دافع برودت آنها و قاطع و مقوى حرارت غريزى، بدن، پشت، كمر، معده، جگر، امعاء، كليه و آلات منى و مسخن آنها است.

شقاقل، بيخ زردك بيابانى است. در دوم گرم و تا حدى رطوبت دارد. ملين است و مربايش همقوت مرباى هويج، شهوت‏انگيز است، بوزيدان را مى‏توان به جاى شقاقل به‏

دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج‏۴، ص: ۱۵۲

كار برد

شقاقل مصدع و مضر اشتها است و مصلحش عسل و مرباى او با عسل است، آن مقوى ارواح و قوى و قدر شربتش تا پنج درهم و بدلش در تقويت باه به وزن او حب الصنوبر و بوزيدان است

تخم آن را دوقو گويند. آن را از سمرقند به اطراف برند و به هندى آن را كيركاكول گويند. قوت شهوانى زيادت كند، شكم را نرم گرداند.

بيخ يك بوته خاردار است، برگ آن مانند سرو ريزدار مثل نخهاى ابريشم است.

داخل زمين هر بوته تقريبا تا صد عدد بيخ دارد.

حاج زين العطار آن را مثل گالن گفته است و از مصر آورده مى‏شود و در آنجا اين را شقاقل و شيرزه مى‏گويند.

بعضى مى‏گويند كه اين عين شقاقل است و بعضى مثل آن مى‏گويند و جانب ديگرCaucalis Daucoides را در انگليسى‏Hens Claw مى‏گويند كه مشابهت به اسم عربى عروق البيض دارد.

براى تفصيل بيشتر بوزيدان در موقع‏Tanae Etum مراجعه شود. يك نوع ديگر شقاقل كه در هند ديده شده رنگ قهوه‏اى خفيف است مانند خولنجان مى‏ماند. ذائقه آن شيرين و صمغى است، از حل كردن آب نرم مى‏شود و مانند زنجبيل بريده مى‏شود كه از چين آورده مى‏شود.